انواع سالاد با زیتون و روغن زیتون
در سرتاسر نواحی مدیترانه و فراتر از آن، چند سالاد کلاسیک وجود دارد که زیتون (در انواع سبز و سیاه) و روغنزیتون فرابکر جزو اجزای جداییناپذیرشان هستند. در ادامه شش مورد از معروفترین و پراستفادهترین این سالادها را با توضیح تخصصی معرفی میکنم:
۱. سالاد یونانی (Horiatiki / Greek Salad)
سالاد یونانی را عموماً با گوجههای آبدار رسیده، خیارهای تازه، پیاز قرمز حلقهشده، فتا (پنیر بز) و بهویژه زیتون کالاماتا سرو میکنند. به محض اینکه روغنزیتون فرابکر روی این ترکیب چکانده شود، اسیدهای فنولی آن—نظیر اولئوروپئین—آزاد شده و با رایحههای خاکی و میوهایاش، عطر گوجهفرنگی و فتا را در هم میآمیزد. این واکنش سطحی، ضمن ایجاد درخشندگی ظاهری، باعث میشود هر لقمه حس تازهگی و پیچیدگی طعمی را همزمان منتقل کند.
۲. سالاد نیسواز (Salade Niçoise)
سالیان سال است که سالاد نیسواز فرانسوی محبوبیت جهانی یافته. مواد اصلی آن عبارتاند از سیبزمینی آبپز، لوبیا سبز ترد، گوجهفرنگی، آناناس کنسرو یا تخممرغ آبپز، تن ماهی یا آنشوی خشک و مهمتر از همه، زیتونهای ریز و روغنزیتون بکر. در زمان سرو، روغن زیتون روی سطح سبزیجات اسپری شده یا چکانده میشود تا به واکنش مایار ملایم کمک کند و قطعات لوبیا و سیبزمینی را یکدست براق سازد. آنزیمهای طبیعی روغن، طعم مرکبات ترش (اگر لیموی تازه هم اضافه کنید) را برجستهتر کرده و هر قاشقِ سالاد را به تجربهای شایانستایش بدل میکنند.
۳. سالاد توماتو پرووانسال (Salade de Tomates Provençale)
در نواحی پروانس فرانسه، گوجهفرنگیهای گرمشده در آفتاب را با یکلایه نازک روغنزیتون فرابکر میپوشانند و رویشان برگهای ریحان، سیر ریزرنده و کمی نمک دریایی میپاشند. روغنزیتون نهتنها به حفظ رطوبت درون گوجه کمک میکند، بلکه با آزادسازی اسانسهای فنولیِ خود، عطر تازگی را به سطح میوهی تابستانی منتقل مینماید. نتیجه؛ یک ترکیب ساده اما غنی از نتهای گیاهی، میوهای و کمی فلفلی است.
۴. سالاد پرتقال و زیتون سیسیلی (Insalata di Arance e Olive)
از سیسیل ایتالیا که مهد مرکبات است، سالادی میآید با چیدمان حلقههای پرتقال خونی یا والنسیا و زیرپوشی از زیتون سبز یا سیاه اسلایسشده. روغنزیتون فرابکر همراه با چند قطره سرکه بالزامیک یا آبلیمو روی این حلقهها ریخته میشود. در این ترکیب، اسید سیتریک پرتقال و آنتیاکسیدانهای روغن با هم تعامل میکنند و تعادل طعم شیرینی و ترشی و چربی ملایم را بهوجود میآورند.
۵. سالاد کامپرا اسپانیایی (Ensalada Campera)
این سالاد مُخلّط از جنوب اسپانیا معمولاً شامل سیبزمینی و گوجهفرنگی خردشده، خیار، پیاز، فلفل دلمهای و زیتونهای مانزامیلا یا کارشیا است. در پایان با روغنزیتون بکر معطر شده و گاهی سرکه شیرهای (Sherry Vinegar) به آن افزوده میشود. روغنزیتون چربمزگی طبیعی خود را به سبزیجات میدهد و کمک میکند طعمهای گیاهی و میوهای به خوبی در هم تنیده شود.
۶. سالاد مدیترانهای خردشده (Mediterranean Chopped Salad)
این قالب سالاد که در بسیاری از رستورانهای سراسر جهان میبینید، مخلوطی از کاهو یا اسفناج تازه، خیار، گوجهفرنگی گیلاسی، فلفل سبز یا قرمز، پیازچه، زیتون کالاماتا و گاهی پنیر فتا یا موزارلا است. وقتی دِرِسینگ روغنزیتون فرابکر—آمیخته با سیر تازه، ریحان خردشده و کمی لیمو—روی آن ریخته میشود، هر برگ و دانه سبزیجات با روکش چربی طبیعی خود پوشانده شده و بافت ترد و آبدارشان برجسته میشود.
نکته تخصصی
در همه این سالادها، روغنزیتون فرابکر نقش «حامل طعم» را ایفا میکند. مولکولهای عطرِ وانیلی و گیاهیِ فنولیِ آن به ترکیبات آبدوست سالاد میچسبند و در حین مزهکردن آزاد میشوند، در حالی که لایه نازکی از چربی روی زبان باقی میماند و سیالیت طعمها را افزایش میدهد. از سوی دیگر، نقطه دود نسبتا بالای این روغن اطمینان میدهد که حتی در تابستانهای گرم و روی میز سفرههای بیرونی، کیفیت و خلوص مزهها حفظ شود.