تاریخچه روغنزیتون
در تاریخچه روغنزیتون مشخص نیست اولین بار کی و کجا درختان زیتون اهلی شدند و به کنترل انسان درآمدند. درخت زیتون ممکن است در ایران باستان و بینالنهرین سرچشمه گرفته باشد و به شام و بعداً به شمال آفریقا گسترشیافته باشد، اگرچه برخی از محققان منشأ مصری را برای این درخت مطرح میکنند.
شواهد باستانشناسی در جلیل نشان میدهد که تا 6000 سال قبل از میلاد مسیح زیتونها به روغنزیتون تبدیل میشدند. به عبارت دیگر انسان دانش تبدیل میوه زیتون به روغن زیتون را در اختیار داشته است. آثار این اتفاق در سال 4500 قبل از میلاد در یک سکونتگاه ماقبل تاریخ که اکنون در جنوب حیفا زیر آبرفته است پیدا شده . روغنزیتون برخلاف سایر روغنهای گیاهی از یک میوه استخراج میشود.
روغنهای گیاهی عموماً از دانه استخراج میشوند. کلمه روغن از کلمه عربی az-zait گرفتهشده است که به آب زیتون اشاره دارد؛ اما هومر داستانسرای و شاعر یونانی که تصور میشود در قرن 7 یا 8 پیش از میلاد مسیح میزیسته اصطلاح «طلای مایع» را هزاران سال پیش برای توصیف روغنزیتون ابداع کرد. این روغن یکی از اجزای اصلی و متمایز رژیم غذایی مدیترانهای و یکی از سالمترین رژیمهای غذایی در سراسر جهان است. علاوه بر این، این رژیم غذایی در سال 2012 توسط یونسکو بهعنوان میراث فرهنگی ناملموس اعلام شد.
تاریخچه روغنزیتون در اروپا
روغنزیتون هزاران سال پیش در دوران کلاسیک باستان، زمانی که تمدنهای مختلف مدیترانهای (فینیقیها، یونانیها و رومیها) شروع به رشد درختان زیتون و استخراج مایع از زیتون کردند، کشف شد و مورداستفاده قرار گرفت؛ اما در یونان باستان بود که درخت زیتون، میوه و روغنزیتون آن اهمیتی را که امروزه از آن لذت میبریم به دست آورد. تصادفی نیست که این عناصر بر روی سکهها یا روی مقبرهها بهعنوان نماد جاودانگی نشان داده میشوند.
جالب اینجاست که تاجهای شاخههای زیتون حتی در طول بازیهای المپیک به ورزشکاران داده میشد. علاوه بر این، برخی از شاخههایی که به فاتحان داده میشد، همیشه توسط یک پسر 12 ساله که پدر و مادرش هنوز زنده بودند، با چاقوی طلایی بریده میشد.
در طول این رویداد ورزشی، ورزشکاران قبل و بعد از مسابقه روغنزیتون را روی بدن خود میمالیدند تا برای ماساژ آماده شوند، این رسم که باگذشت زمان همچنان باقیمانده است. امروزه ماساژ با روغنزیتون بسیار رایج است که بهتر است برای ماساژ روغن زیتون فرابکر تهیه کنید.
دین همچنین به تقویت درخت زیتون و روغنزیتون در فرهنگعامه کمک کرد. بر اساس اساطیر یونانی، این خدای کوچک Aristaeus بود که مسئول انتشار روغنزیتون در سراسر شبهجزیره بالکان، دریای اژه و بعدها ساردینیا و سیسیل بود. پس تصادفی نیست که او را مخترع روغنزیتون میدانستند و از پرس کردن برای استخراج آن استفاده میکردند.
در دوران امپراتوری روم، استفاده از روغنزیتون در سراسر حوضه مدیترانه شروع به گسترش کرد تا اینکه به هیسپانیا رسید (نامی که در زمانی که اسپانیا استانی از امپراتوری روم بود به اسپانیا داده شد)، منطقهای که «طلای مایع» تولید میکرد. با حداکثر کیفیت اسپانیای امروزی که بزرگترین تولیدکننده روغنزیتون در جهان است، این سنت را ادامه میدهد.
قدیمیترین روغنزیتون کشفشده
در دسامبر ۲۰۱۴ (آذر ۱۳۹۳) نشانههایی از باقیمانده یک روستای ۷۷۰۰ ساله در حفاریهای باستانشناسی در منطقه گالیل (جلیله) واقع در شمال فلسطین کشف شد. این کشف شامل قدیمیترین کوزههای سفالی روغنزیتون بود. دو کوزه سفالی که مقداری روغنزیتون در آن باقیمانده بود، تقریباً متعلق به ۵۸۰۰ سال پیش از میلاد مسیح است. این روستای متعلق به دوره «نوسنگی» شاید نخستین کارگاه جهانی برای گرفتن روغنزیتون بوده است. همچنین در این روستا قدیمیترین سازه چوبی دست انسان که تاکنون کشفشده، در آنجا پیدا شد. پیشازاین کشف، قدیمیترین روغنزیتون باقیمانده متعلق به حدود سه هزار سال قبل از میلاد بود.