روغن زیتون و بیماری‌های قلبی عروقی
روغن زیتون و بیماری‌های قلبی عروقی چه ارتباطی با هم دارند؟ بیماری‌های قلبی عروقی مهمترین عامل مرگ و میر در جهان صنعتی است. مجموعه ای از مطالعات نشان داده اند که تصلب شرایین ارتباط نزدیکی با عادات غذایی، سبک زندگی و برخی از جنبه های توسعه اقتصادی دارد. پیشرفت تصلب شرایین به عوامل زیادی بستگی دارد: مهمترین آن‌ها کلسترول خون بالا، فشار خون بالا، دیابت و سیگار کشیدن است.
آرتریواسکلروزیس چیست؟
تصلب شرایین وضعیتی است که در آن لکه‌های غنی از کلسترول (معروف به آتروم) روی دیواره رگ‌ها رسوب می‌کند. این کار از رسیدن خون به بافت‌ها جلوگیری می‌کند و مانع از عملکرد اندام‌های حیاتی مانند قلب و مغز می‌شود. قبل از بررسی تاثیر روغن زیتون و بیماری‌های قلبی عروقی باید با کلیت موضوع آشنا شویم.
عواقب آن چیست؟
هنگامی‌که قلب تحت تأثیر قرار می‌گیرد، تصلب شرایین باعث آنژین و حمله قلبی می‌شود و خطر مرگ ناگهانی قلبی را افزایش می‌دهد. هنگامی‌که مغز موردحمله قرار می‌گیرد، ترومبوز مغزی رخ می‌دهد که منجر به فلج عضلانی، از دست دادن ظرفیت شناختی و خطر زوال عقل می‌شود. آئورت و شریان‌های پا نیز ممکن است آسیب ببینند و باعث درد و مشکل در راه رفتن و خطر نکروز و قانقاریا شوند.
هنگامی‌که یک لکه چربی، به‌عنوان‌مثال به دلیل افزایش فشارخون، می‌ترکد، شریان‌های کوچک در چسب نیز می‌ترکند. این باعث واکنشی می‌شود که در آن سلول‌های خاصی که در خون یافت می‌شوند، به نام پلاکت‌ها یا ترومبوسیت ها، به هم می‌پیوندند و یک ترومبوز یا لخته خون را تشکیل می‌دهند.
لخته خون از طریق شریان‌ها حرکت می‌کند، اما وقتی بزرگ‌تر از رگ باشد باعث انسداد می‌شود. ازآنجاکه خون نمی‌تواند از آن عبور کند، بافت یا اندام می‌میرد.
روغن زیتون و تصلب شرایین
ثابت‌شده است که روغن زیتون در جلوگیری از تشکیل لخته‌های خون و تجمع پلاکت‌ها تأثیر دارد. مشاهده‌شده است که با اجتناب از انعقاد بیش‌ازحد خون، رژیم‌های غذایی غنی از روغن زیتون می‌توانند تأثیر غذاهای چرب را در تشویق تشکیل لخته خون کاهش دهند، بنابراین در کشورهایی که روغن زیتون چربی اصلی مصرف می‌شود، به کاهش بروز نارسایی قلبی کمک می‌کند. تاثیر روغن زیتون و بیماری‌های قلبی عروقی چیزی نیست که از کنارش راحت عبور کنیم.
کلسترول چیست؟
کلسترول یک ماده چرب موجود در غذاهای با منشأ حیوانی است. رژیم‌های غذایی حاوی مقدار زیادی چربی حیوانی سطح کلسترول خون را افزایش می‌دهد که یکی از عوامل خطر اصلی بیماری‌های قلبی عروقی است.
چربی‌ها (تری گلیسیرید) و کلسترول توسط لیپوپروتئین‌ها در خون منتقل می‌شوند. کلسترول متصل به لیپوپروتئین‌های با چگالی کم [لیپوپروتئین‌های با چگالی بسیار کم (VLDL) و لیپوپروتئین‌های با چگالی کم (LDL)] آتروژنیک است و به دیواره عروق آسیب می‌رساند. در مراحل بعدی، این ممکن است به حمله قلبی حاد منجر شود. چنین کلسترولی به‌عنوان «کلسترول بد» شناخته می‌شود. در مقابل، کلسترول متصل به لیپوپروتئین‌های با چگالی بالا (معروف به کلسترول HDL) «کلسترول خوب» نامیده می‌شود زیرا محافظت در برابر شروع بیماری‌های قلبی عروقی را فراهم می‌کند. لیپوپروتئین‌های با چگالی بالا کلسترول آزاد را از سلول‌ها حذف می‌کنند، سپس آن را استری می‌کنند و به کبد منتقل می‌کنند، جایی که با صفرا دفع می‌شود.
روغن زیتون و کلسترول
روغن زیتون سطح کلسترول تام خون، کلسترول LDL و تری گلیسیرید را کاهش می‌دهد. درعین‌حال، سطح کلسترول HDL را تغییر نمی‌دهد (و حتی ممکن است آن‌ها را افزایش دهد) که نقش محافظتی ایفا می‌کند و از تشکیل لکه‌های چربی جلوگیری می‌کند، بنابراین باعث تحریک حذف لیپوپروتئین‌های با چگالی کم می‌شود.
اثر مفید مصرف روغن زیتون در مورد بیماری‌های قلبی عروقی در پیشگیری اولیه، جایی که خطر ابتلا به بیماری را کاهش می‌دهد و در پیشگیری ثانویه که از عود پس از اولین رویداد کرونری جلوگیری می‌کند، نشان داده شده است.
در حال حاضر، تحقیقات اثربخشی رژیم غذایی مدیترانه‌ای را در پیشگیری از حوادث عروق کرونر ثانویه و تأثیر مثبت روغن زیتون بر افسردگی مرتبط با چنین حوادثی و بر خلق‌وخوی نشان می‌دهد. این یافته‌ها با توجه به شیوع بالای افسردگی در دنیای مدرن و خطر بزرگی که در بیماری‌های قلبی مکرر ایجاد می‌کند، بسیار مهم هستند.
رفرنس: انجمن بین المللی روغن زیتون
