سال 1345

«کوزه آب را از چشمه پر کرد و روی دوشش گذاشت! مسیر سختی در پیش داشت! باید از کوه بالا می‌رفت. نفسی عمیقی کشید و با قدم‌های کوچکش راه افتاد. از میان درخت‌های زیتون عبور کرد. خانه خشت و گلی مادربزرگ را از دور دید. نفسش بند آمده بود. باید کمی استراحت می کرد، ایستاد و به اطراف نگاه کرد، خانه‌های پله‌کانی همه‌جا دیده می‌شدند و درخت‌های زیتون هنوز سر به آسمان نکشیده بودند! سد سفیدرود مانند دیواری راه‌راه خودنمایی می‌کرد! اهالی روستا هنوز به حضور این دیوار عظیم عادت نکرده بودند! فرانسوی‌ها این سدرا تازه روی رودخانه سفیدرود ساخته بودند. ناهید چند قدم آخر را هم برداشت و به خانه ننه خزینه رسید. ننه خزینه برای خارج شدن از درب چوبی خانه باید کمی خم می‌شد، قدبلندی داشت، ناسلامتی همسر کدخدا بود! با دیدن نوه ریز جثه‌اش لبخندش جاری شد. کمک کردن و یاری‌گری بخشی از فرهنگ جامعه بود. مادر بزرگ کوزه آب را از نوه‌اش گرفت و کنار سایر کوزه‌ها در زیر سایه دیوار کاه‌گلی گذاشت تا خنک شود. از اینکه نوه‌اش برای دیدن و کمک به او آمده، خوشحال بود. نوه‌ای که باور داشت در پلمپ کردن شیشه‌های روغن‌زیتون تبحر خاصی دارد. بقیه بی‌دقت بودند و شیشه‌ها را موقع تشتک زدن می‌شکستند.

پدربزرگ در کنار کدخدایی، در کارخانه روغن‌کشی هم کار می‌کرد، آچارفرانسه کارخانه بود. زیتون‌های باغش را به کارخانه‌ای می‌برد که خودش سرپرستش بود. با دستگاه‌های ابتدایی، روغن از میوه زیتون جدا می‌شد.

روغن‌ها خالص و درخشان بودند…»